Μεσαιωνική Πόλη - Σύγχρονη Αρχιτεκτονική - Αρχαιολογική Υπηρεσία - Νεοέλληνας, γράφει η Μαρία Ιωάννου

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΡΟΔΟΥ - ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΡΧΙΤΕΤΚΟΝΙΚΗ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ –ΝΕΟΕΛΛΗΝΑΣ . Με αφορμή το νέο κτίριο πολύ-χώρων που ανεγείρεται επί της οδού Μιλτιάδου στην Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, θα ήθελα να καταθέσω τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μου, αρχικά ως αρχιτέκτονας μηχανικός αλλά και ως μόνιμος κάτοικος εντός των τειχών. Ως αρχιτέκτονας, έχει τύχει να εργαστώ σε αρκετά έργα που αφορούν σε προϋφιστάμενα κτίσματα της παλιάς πόλης. Ο τρόπος αντιμετώπισης από πλευράς αρχαιολογικής υπηρεσίας, ως προς την οποιαδήποτε επέμβαση στην υπάρχουσα μορφή των κτιρίων, ήταν εντελώς ανελαστικός και υπερβολικά συντηρητικός, πέραν ελάχιστον εξαιρέσεων, τα προηγούμενα χρόνια. Αργότερα έτυχε να ανακαλύψω προσθήκη με μεταλλικό φέροντα οργανισμό , δίπλα στον προμαχώνα του Αγίου Γεωργίου. Σε μια πρώτη «ανάγνωση» δυσανασχέτησα, μετά όμως το θεώρησα αρκετά προοδευτικό από πλευράς αρχαιολογικής υπηρεσίας και εντελώς λογικό από στατικής πλευράς . Φωτογράφισα την κατασκευή και σε παρόμοια υπόθεση, επικαλέστηκα το γεγονός ως προς την ισονομία και την ισοπολιτεία και εισακούστηκα. Το παραπάνω παράδειγμα, αποκαλύπτει πως μια πράξη- έγκριση μπορεί πλέον να αποτελέσει δεδομένο, και σημείο αναφοράς για οποιαδήποτε αίτημα από εδώ και πέρα. Αν δηλαδή δεν αρνηθείς κάτι ως απαράδεκτο, δεν μπορείς σε παρόμοια περίπτωση το ίδιο αίτημα να το απορρίψεις. Σήμερα λοιπό, το ότι ανεγείρεται ένα νέο κτίσμα στην καρδιά της μεσαιωνικής πόλης, κατά την άποψή μου δεν είναι εξ’ αρχής κατακριτέο. Για την αρχιτεκτονική ως επιστήμη, μια τέτοιου είδος χειρονομία αποτελεί σχεδιαστική πρόκληση, με την θετική έννοια. Το «πάντρεμα» του νέου με το μνημειακό, είναι κάτι που σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει ήδη λυθεί, αναπτυχθεί και καθιερωθεί αρκετές δεκαετίες πριν. Άρα λοιπόν, με το εν λόγω υπό ανέγερση κτίριο μήπως ξεκινά στον τόπο μας μια τέτοια πρόθεση συνύπαρξης? Αν ναι, τότε αυτό ως πρόθεση ίσως να μας καθιστά έστω και ετεροχρονισμένα συμβατούς με την παγκόσμια αρχιτεκτονική κοινότητα. Από την άλλη πλευρά όμως, είναι γεγονός ότι στην αρχιτεκτονική δεν υπάρχουν απολυτότητες. Κάθε έργο παίρνει την μορφή που του δίνει ο εκάστοτε μελετητής. Το ίδιο έργο μπορεί να έχει τόσες διαφορετικές προσεγγίσεις, ίσες με τον αριθμό των μελετητών που θα ασχοληθούν με αυτό. Στην συγκεκριμένη περίπτωση λοιπόν, θα μπορούσε αυτό το έργο να αποτελέσει θέμα αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, για την αξία του ουσιαστικού διαλόγου, για το πώς θέλουμε δηλαδή να συνυπάρχουμε με το παρελθόν, ποιες είναι εκείνες οι ποιότητες του σχεδιασμού που κατατάσσουν μια αρχιτεκτονική λύση στην κατηγορία της κοινής αποδοχής , τόσο ακαδημαϊκά όσο και κοινωνικά , πολιτιστικά κλπ. Ίσως μόνο με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε αυτό το κτίριο να αποτελέσει ένα πραγματικά κοινά αποδεκτό ορόσημο για την περιοχή μας. Κλείνοντας την κατάθεση των σκέψεων μου, θα ήθελα να ρωτήσω εάν το θέμα της αισθητικής και της ευαισθησίας κάποιων πολιτών περιορίζεται μόνο στα κτίρια. Προσωπικά με προσβάλλει ο τρόπος που οι καταστηματάρχες «ξεχύνουν» τα εμπορεύματά τους στην οδό Σωκράτους, η οποία οδός είναι «άγνωστη» ως προς την μορφή της για αρκετούς ανθρώπους που ζουν και εργάζονται στην άλλη οδό, αυτή των Ιπποτών. Με προσβάλλει επίσης ο τρόπος που οι επιχειρηματίες των νυχτερινών κέντρων καταλαμβάνουν δημόσιους χώρους παράνομα, χωρίς κυρώσεις. Με προσβάλλει που τα βράδια δεν μπορώ να κλείσω μάτι, από την ένταση της μουσικής των εξωτερικών παράνομων ηχείων σε κάθε μπαρ, σε κάθε στενό και σε κάθε πλατεία της μεσαιωνικής πόλης. Με προσβάλλει που δεν υπάρχουν κάδη απορριμμάτων, που τα σοκάκια γεμίζουν με δίκυκλα, που οι κράχτες κυκλοφορούν και διαιωνίζουν την τουριστική μιζέρια, που τις καλοκαιρινές νύχτες εντός των τοίχων ακούς μόνο σκυλάδικα. Μα πιο πολύ από όλα, με προσβάλλει που όλα αυτά αποτελούν «δικό μου πρόβλημα». Η αισθητική λοιπόν, δεν εξαντλείται μόνο στο δομημένο περιβάλλον, και η ευαισθησία του πολίτη δεν εξαντλείται και δεν αποδεικνύεται μόνο με την καυστική και την σκληρή κριτική.